ଇତିହାସ

ବରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲା ର ମୂଳ ନାମ ହେଲା “ବାଗର  କୋଟା” ଯାହା ୧୧ମ. ଶତାବ୍ଦୀ ର ଶିଳାଲେଖା ରେ ଜଣା ପଡିଥାଏ ।ଏହା ସମ୍ବଲପୁର ର ଚୌହାନ ରାଜା ବଳଦେବଙ୍କ ସମୟରୁ ବରଗଡ଼ କୁହାଯାଉଛି ,ସେ ଏହାକୁ ନିଜର ମୁଖ୍ୟାଳୟ ଓ ଏହାର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ବଡ ଦୁର୍ଗ ତିଆରି କରିଥିଲେ। ନାରାୟଣ ସିଂହ ଚୌହାନ ବଂଶ ର ଶେଷ ରାଜା, ସେ ଏହି ଜାଗା କୁ ଦୁଇ ବ୍ରାହ୍ମଣ ଭାଇ କୃଷ୍ଣ ଦାଶ ଏବଂ ନାରାୟଣ ଦାଶଙ୍କୁ ଦାନ କରିଥିଲେ । ଏହି ଜିଲ୍ଲାର ଆଉ ଗୋଟେ ଅଂଶ ଅଛି ଯାହା ବୋରାସମ୍ବର ନାମରେ ଜଣା ଯାଏ, ଯାହା ପ୍ରଥମରୁ ବୋରାସମ୍ବର ଜମିଦାର ର ମୁଖ୍ୟାଳୟ ୨୧୭୮ ବର୍ଗ କି. ମି ରୁ ଅଧିକ ଥିଲା କିନ୍ତୁ ଏହା ପଦମପୁର କୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ ହୋଇଗଲା ।

ବରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲାର ଇତିହାସ କୁହେ କି ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ଲୋକଙ୍କ ଜୀବନଶୈଳୀକୁ କମ ସମୟରେ ପରିଭାଷିତ କରିଥିଲା । କିଛି ପ୍ରାଚୀନ ବୌଦ୍ଧ ମଠ ଓ ମୂର୍ତ୍ତି ବିଜେପୁର ଓ ପାଇକମାଳ ବ୍ଲକ ଦେଖାଯାଉଥିଲା, ଯାହା ହୁଏନ-ତ୍ସଙ୍ଗ ର ସାହିତ୍ୟ ରେ ପୋ-ଲି-ମୋ-ଲୋ-ଲି (ପରିମାଳଗିରି) ରେ ଉଲ୍ଲେଖ ଅଛି ।

ବରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲାରେ ଅନେକ ଐତିହାସିକ ସ୍ଥାନ ଏବଂ ସ୍ମାରକ ଅଛି ,ଯାହା ଏହି ଜିଲ୍ଲା ର  ଐତିହାସିକ  ଘଟଣା ଗୁଡିକୁ କହିଥାଏ । ନୃସିଂନାଥ ଓ ଅଷ୍ଟ ଶମ୍ଭୁ ଏମିତି କିଛି ସୁନ୍ଦର ମନ୍ଦିର ଅଛି ଯାହା ଶାଶକ ମାନଙ୍କ ଐତିହାସିକ ରେ ସାକ୍ଷ ମିଳିଛି । ଜିଲ୍ଲାରେ ଗାଁ ସମୃଦ୍ଧ ଐତିହାସିକ ଓ ପୌରଣିକ ମହତ୍ତ୍ଵ ଅଛି ।ଯାତ୍ରୀ ମାନଙ୍କୁ ଏହି ଜାଗା କୁ ଆସିବା ଦରକାର।

ଓଡିଶା ର ଐତିହାସିକ ରୂପରେ ମହତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ଥାନ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ,ବରଗଡ଼ ପୌରଣିକ ବୀର ସୁରେନ୍ଦ୍ର ସାଇଙ୍କ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ଜଣା ଯାଇଥାଏ,ଯିଏ ଇଂରେଜ ମାନଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଦେବ୍ରିଗଡ ଠାରେ ଯୁଦ୍ଧର ନେତୃତ୍ଵ ନେଇଥିଲେ ।ଏହି ଅବଧି ଭିତରେ ବରବାଖରା ଏକ ଗୁପ୍ତ ବୈଠକ ରା ସ୍ଥାନ ଥିଲା । ବରଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲା ଅନେକ ଐତିହାସିକ ବ୍ୟକ୍ତିବ୍ୱ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ପସିଦ୍ଧ ଯେଉଥରେ ଜି ବହୁତ ଜଣ ଜନ୍ମ ନେଇଛନ୍ତି ।ଗଙ୍ଗାଧର ମେହେର ଙ୍କୁ ସ୍ଵଭାବ କବି ଭାବରେ ଜଣା ଯାଏ ଜିଏକି ନିଜର ପ୍ରତିଭା କୁ ଅଲୌକିକ ସ୍ଵର୍ଷ ରେ ସୁନରେ ବଦଳାଇ ଦେଇଥିଲେ ।

ପାର୍ବତୀ ଗିରି ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ ମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣେ ଜିଏକି ମାତ୍ର ୧୬ ବର୍ଷ ବୟସରେ, ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ଭାରତ ଛାଡ ଡାକ ଦେବା ପରେ ସେ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।

ପଦ୍ମଶ୍ରୀ କୃଥାର୍ଥ ଆଚାର୍ୟ ଦେଶ ଓ ବିଦେଶ ରେ “ସୂତା ଓ ରଙ୍ଗ ” ବିଧିର ଆଧାରରେ ସମ୍ବଲପୁରୀ ରୂପାଙ୍କନ ଓ କପଡା ତିଆରି ରେ ପ୍ରଥମ ଭୂମିକା ନେଇଛନ୍ତି ।ପଦ୍ମଶ୍ରୀ କୁଞ୍ଜବିହାରୀ ମେହେର ଆଉ ଏକ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ବ୍ୟକ୍ତି ଯିଏ ଘର ଓ ବିଦେଶ ରେ ସମ୍ବଲପୁରୀ କପଡା ର ସୁନ୍ଦର ଶୈଳୀ କୁ ସମୃଦ୍ଧ ଓ ଗୌରବ ଦେବାକୁ ପ୍ରୟାସ କରିଛନ୍ତି ।